Exclusief: Leo Hollman en de Tour

Het is zo’n mega-evenement! Waar moeten we van start gaan met dit verhaal? Nou, bij ‘potjes bier’ wellicht. De jongens en jongemannen van het
Utrechtsch Studenten Corps roepen in koor dat het allemaal begonnen is op de achterkant van twee bierviltjes. Jan Fokkens (een reünist van het USC) en Jeroen Wielaert (Tour-verslaggever van 1986 tot 2013) penden op die bierviltjes een ‘plan de campagne’. Het lobbyen kon beginnen. We schrijven 5 januari 2002. Jawel, 2002.

Het was een lange, zeer lange etappe. Met beren op de weg. Het team lobbyisten, bestaande uit Jan Fokkens, Jeroen Wielaert, Jan Hagen, Pieter de Quay en Frans Ponte, wist de Domstad telkens onder de aandacht te brengen van Christian Prudhomme, de directeur van de Société du Tour de France.
Ondertussen zochten de oud-burgemeesters Annie Brouwer-Korf en Aleid Wolfsen naar financiers. Le Grand Départ in Utrecht is namelijk een publiek-private ‘onderneming’: de helft van de totale kosten (15 miljoen) wordt door de gemeente op tafel gelegd, de andere helft door bedrijven.



*Armstrong*
We laten de Lobbyisten achter ons. In 2004 vormde zich een kopgroep, met daarin het Business Peloton Utrecht (BPU), KHN afdeling Utrecht, HOST (Hotel Overleg Stad en Schil Utrecht), Utrechtse ondernemers en projectbureau Le Tour Utrecht.
In 2007 kregen zij te maken met de eerste tegenslag: de Tour ging naar Londen. Maar wat is een paar jaar, in het licht van de geschiedenis? (De eerste Tour de France werd gereden in 1903.) Iedereen in de kopgroep ging op de pedalen staan; volhouden, was de leuze.
Door de affaire Lance Armstrong kwam het wielrennen niettemin in een bedenkelijk daglicht te staan; Rabobank wilde niet met doping geassocieerd worden en trok zich terug uit de groep sponsors van de Utrechtse Grand Départ.

*Kaperstad Rotterdam*
En toen: Ivo Opstelten, van 1992 tot 1999 burgemeester van Utrecht… Plotseling mengde Rotterdam, toen Opstelten daar burgemeester was, zich in de strijd. Met succes: in 2010 mocht de Maasstad het Tourpeloton, de Tourkaravaan en de wereldpers verwelkomen.
Utrecht, de Oude Bisschopsstad, had het nakijken, maar bleef erin geloven. De lobbyisten, de ‘funders’ en de sponsors haakten niet af, et voilà: in november 2013 ging de kogel door de kerk.

In maart 2014 werd Christian Prudhomme benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau, omdat hij tweemaal de Tour de France naar ons land gebracht had.
We zijn in het heden aanbeland; aan de meet, zogezegd. Op 4 en 5 juli zullen wereldwijd zo’n anderhalf miljard tv-kijkers prachtige beelden van de Domstad voorgeschoteld krijgen, gemaakt vanuit helikopters, vanaf motoren en vanaf cameraplatforms.

*Rabobank*
We kunnen het best Leo Hollman aan het woord laten. Hij is directeur van Grand Hotel Karel V - waar alle bobo’s zullen logeren - bestuurslid van het Business Peloton Utrecht en voorzitter van HOST. “Toen door Armstrong de beerput van het profwielrennen wijd open gegaan was, hebben we het wel even moeilijk gehad,” begint hij. “Rabobank deed niet meer mee, en toen allerlei spijtoptanten, zoals Michael Boogerd, in de media hun verhaal gingen doen, kregen we met nog meer tegenwind te maken. Om dat alles ten goede te keren, kwamen we zelfs met het plan om een groot anti-doping congres te organiseren in Utrecht. Dat heeft uiteindelijk geen doorgang gevonden. Al met al is het sneu voor Rabobank: de renners gaan straks praktisch voor de deur van het hoofdkantoor van start, maar de bank komt letterlijk en figuurlijk niet in beeld.”


~Leo Hollman~

Dat niet eerder - in 2010 - de Domstad door de Tourdirectie werd uitverkoren, is achteraf gezien een zegen, aldus Hollman. “De enorme bouwput in de binnenstad is inmiddels flink geslonken. Destijds zou hij een grote belemmering gevormd hebben voor het mooi in beeld brengen van de stad. En vooral: in 2015 wordt wereldwijd geen enkel ander groot sportevenement georganiseerd. Alle ogen zijn dus gericht op Utrecht. Vorig jaar startte de Tour in Leeds, maar ik heb er weinig van meegekregen, doordat Nederland in de halve finale van het WK voetbal stond. Ook le Grand Départ in Rotterdam moest opboksen tegen de voetbalgekte rondom het WK.”

*Funding*
Dat de funding van de Utrechtse Grand Départ een publiek-private aangelegenheid is, op basis van 50/50, mogen we gerust uniek noemen. Hollman: “Het BPU is in 2004 opgericht om de Tourlobby te gaan ondersteunen. De leden - allemaal ondernemers - betalen elk 500 euro per jaar. Met dat lidmaatschapsgeld zijn we de lobby ingegaan. De groep werd allengs groter; momenteel hebben we 130 leden. Zij staan garant voor een flink deel van de funding. Het BPU zorgt voor de economische activatie van de Tour. Denk daarbij aan de pleinen waar straks de culturele evenementen rondom de Tour plaatsvinden. Al de horecaondernemers die daar staan, betalen een behoorlijke opslag op hun vergunning, als bijdrage aan de Tourfunding. Verder hebben we de fietstochten, de wielercafés, de merchandising… Op al de koopwaar en hebbedingetjes zit opslag voor de funding. Van elke verkochte fles Tour-wijn bijvoorbeeld, krijgen wij vijftig cent.”

*Kamerprijzen*
Als voorzitter van HOST staat Hollman uiteraard helemaal achter de oproep die is gedaan richting de hotels: Houd de kamerprijzen laag. “In het verleden hebben heel wat hotels in de Toursteden zich uit de markt geprijsd,” verklaart hij. “Ook de hotels betalen mee. Van de netto kamerprijs wordt tien procent afgestaan aan de funding van de Tour. Dat is al snel een ton. Slechts één van de 23 HOST-hotels deed niet mee. Dat hotel wilde gaan scoren, met zo hoog mogelijke prijzen. Doordat de A.S.O. uiteindelijk ruim 400 kamers minder afnam dan oorspronkelijk was berekend, kwam dat ene hotel van een koude kermis thuis. Er is immers nog voldoende hotelruimte beschikbaar in Utrecht. Ook de drie hotels die wél hun kamers aan de A.S.O. aangeboden hadden, maar tegen hoge prijzen, kregen geen boekingen. Dat hadden ze niet verwacht, dus moesten zij met hangende pootjes opnieuw de onderhandelingen ingaan.”

De A.S.O. heeft wel degelijk gekeken naar wat in juli 2014 de kamerprijzen in Utrecht waren. De 400 kamers die geannuleerd zijn… Dat is zuur voor de hotels die daardoor getroffen zijn. In het weekeinde raken ze die kamers waarschijnlijk nog wel kwijt aan het Tourpubliek, maar tijdens de werkweek voorafgaand aan het spektakel? Misschien hebben ze zakelijke gasten laten schieten. Hollman: “De annuleringsafspraken met de A.S.O. waren soepel; daarin zijn we heel gastvrij geweest. Aan de andere kant: ze hebben 8000 overnachtingen wél geboekt.”


~Nijntje (Miffy) wordt breed ingezet~

*Utrecht-promotie*
Wie krijgt wie? Welk hotel krijgt de renners, de ‘kanonnen’, de bobo’s? “Wij hebben geen renners, want van hieruit kom je echt de Utrechtse Heuvelrug niet op,” onthult Hollman. “In de stad is er straks geen doorkomen aan, dus alle ploegen zitten in de periferie. De mensen van de organisatie overnachten in het centrum, zo dicht mogelijk bij de Jaarbeurs, het zenuwcentrum van de Tour. En dan heb je nog de gendarmerie, de journalisten… Wie waar overnacht, hebben wij niet zelf kunnen regelen; dat is allemaal bepaald door de A.S.O. Maar door de samenwerking is een enorm netwerk ontstaan. Op de wielrenfiets zijn we - met dat net iets te dikke buikje - allemaal gelijk. Er is heel veel positieve energie vrijgekomen. Die energie willen we vasthouden.”

Noblesse oblige. Grand Hotel Karel V wil de gasten van La Grande Boucle optimaal laten genieten van de service die bij dit vijfsterrenhotel hoort. Daar blijft het evenwel niet bij. Hollman: “We willen de mensen ook met elkaar verbinden. De bobo’s moeten heel makkelijk in contact kunnen treden met de journalisten en al die anderen uit het Tourcircus. Daarnaast willen we onze gasten zo veel mogelijk laten zien van wat Utrecht te bieden heeft. Utrecht als studentenstad, Utrecht als fietsstad, enzovoort. We maken dagelijks een krantje. Straks vliegen acht helikopters met tv-camera’s boven deze stad. We willen er goed op staan. En naast de funders hebben we uiteraard de sponsors; voor hen is naamsbekendheid en reclame het belangrijkst.”


~Miffy als marketingtool~

*Benaderbaar*
Voor het eerst in de geschiedenis heeft Karel V beveiligers bij de deur staan. Dat zijn geen gendarmes of A.S.O.-mannen; zij zijn door het hotel zelf ingehuurd. Gewoon voor alle zekerheid; vooral om eventuele massale toeloop in goede banen te leiden. “Maar alles is open,” benadrukt Hollman. “Ook voor gasten die niets met de Tour te maken hebben. Voor iedereen geldt: kom gerust, als er nog een plekje vrij is in het restaurant of in de brasserie. Die toegankelijkheid hoort bij het wielrennen. Ook de bobo’s zijn heel benaderbaar en willen een onderdeel zijn van het feest.”

*Carlton President*
Contador en Nibali slapen in Carlton President. Bart Blikman, de directeur van dat hotel, kent de fameuze uitspraak van Joop Zoetemelk: “De Tour win je in bed.” Aan de bedden zal het niet liggen. Maar de hotels die voor het eerst wielrenners uit de Tour als gasten hebben, zullen vast nog wel even verwonderd toekijken: de ploegen komen met enorme bussen, met mobiele keukens en eigen koks. De hotels zullen van alles moeten faciliteren, tot en met generatoren voor stroom; watertanks… De ploegen betalen overigens wel een soort kurkengeld voor het gebruik van de restaurantruimtes. En dan al het publiek! De organisatoren van de Tour hebben klip en klaar geëist dat iedereen benaderbaar moet blijven.

*Miffy’s hometown*
De Nederlandse oud-Tourwinnaars Jan Janssen en Joop Zoetemelk hebben als onbezoldigde ambassadeurs een belangrijke rol gespeeld in het naar de Domstad halen van le Grand Départ. Christian Prudhomme was duidelijk onder de indruk van “de verbondenheid van de stadsbewoner met zijn fiets”. (Utrecht heeft de hoogste fietsdichtheid van ons land.) In het lijstje Unsung Cities of The World van Lonely Planet staat Utrecht op een prominente plek. Laten we hopen dat de nieuwe generatie Nederlandse wielrenners, de stadsbewoners en de wereldpers van deze Grand Départ één groot feest maken. En dat Nijntje (in de rest van de wereld bekend als Miffy) Utrecht als ‘hometown’ heeft, weet nog lang niet iedereen.


~Miffy zet Utrecht op de kaart~


*De Tour de France in Nederland*

*1954* Amsterdam. Enkel de start van een etappe, geen finish. Kostprijs: 100.000 gulden.
*1973* Scheveningen. Proloog + start van de 1e etappe. Kostprijs: 300.000 gulden.
*1978* Leiden. Proloog. Kostprijs: 360.000 gulden.
*1996* Den Bosch. Proloog + start en finish 1e etappe. Kostprijs: 3 miljoen gulden.
*2010* Rotterdam. De A.S.O. krijgt 2,5 miljoen euro; het totale budget bedraagt 15 miljoen.
*2015* Utrecht. De A.S.O. krijgt 4 miljoen; het budget bedraagt 15 miljoen.

~(A.S.O. = Amaury Sport Organisation, een onderdeel van de Franse mediagroep E.P.A.)~


~Oud-Tourwinnaars Joop Zoetemelk (1980), Jan Janssen (1968), Bernard Hinault ('78, '79, '81, '82, '85) en Bernard Thévenet ('75, '77)~

~Tekst - Jason van de Veltmaete~